( ႏွာေခါငး္အေျမွးပါးေရာင္ျခင္း)Allergic Rhinitis

Allergic rhinitis ဆိုတာ ႏွာေခါင္းအတြင္းသား
 အေျမႇးပါးေလးေတြ aရာင္ရမ္းတာကို rhinitis လို႕ေခၚပါတယ္။ မိမိနဲ႕ဓာတ္မတည့္တဲ့ပစၥည္းတခုခုကို႐ႈ႐ိႈက္မိလို႕ ျဖစ္လာတဲ့ ႏွာေခါင္းအတြင္းသားေရာင္ရမ္းမႈကို 
Allergic rhinitis လို႕ေခၚပါတယ္။ 

allergens လို႕ေခၚတဲ့ မိမိနဲ႕ဓာတ္မတည့္တဲ့ ပစၥည္းတခုခုကိုခႏၶာကိုယ္ကအလြန္အကြၽံတံု႕ျပန္တဲ့အတြက္ ဒီအေျခအေန ျဖစ္ေပၚလာရတာပါ။ Allergic rhinitis အမ်ိဳးအစားႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ့အခ်ိန္တခုခုမွာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ seasonal allergic rhinitis နဲ႕တစ္ႏွစ္လုံးေတာက္ေလွ်ာက္ျဖစ္ေနတဲ့ perennial allergic rhinitis တို႕ပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ Allergic rhinitis ဟာဘယ္ေလာက္ထိအျဖစ္မ်ားသလဲ။ 
ဒီေရာဂါဟာ အနည္းငယ္အျဖစ္မ်ားျပီး အသက္အရြယ္မေရြးျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ 

မွတ္တမ္းေတြအရ ကမ႓ာ႔လူဦးေရရဲ႕ ဆယ္ရာခိုင္ႏွုန္းကေန သံုးဆယ္ရာခိုင္ႏွုန္းေလာက္ဟာ ဒီေဝဒနာကို ခံစားေနရတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ သူတို႕ထဲက အမ်ားစုဟာ ပန္းဝတ္မႈန္ေတြနဲ႕ဓာတ္မတည့္တာပါတဲ့။ 
လကၡဏာမ်ား Allergic rhinitis ရဲ႕ေရာဂါလကၡဏာေတြကဘာေတြလဲ။ 

Allergic rhinitis ရဲ႕အျဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါ
လကၡဏာေတြကေတာ့ – 
• ႏွာေခ်ျခင္း • ႏွာရည္ယိုျခင္း • ႏွာေခါင္း၊မ်က္စိ၊လည္ေခ်ာင္း၊အေရျပား
ဒါမွမဟုတ္
ဘယ္ေနရာမဆိုယားယံျခင္း • ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း • ႏွာပိတ္ျခင္း 
• လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ရွတတျဖစ္ျခင္း • မ်က္ရည္ပူေတြထြက္ျခင္း  
• မ်က္ကြင္းညိဳျခင္း • ေခါင္းခဏခဏကိုက္ျခင္း • အေရျပားအလြန္အမင္းေျခာက္ေသြ႕၊ယားယံ၊အရည္ၾကည္ဖုထျခင္းအစရွိတဲ့ႏွင္းခူပံုစံလကၡဏာမ်ားထြက္ျခင္း။ • အင္ျပင္ေတြထြက္ျခင္း • အရမ္းႏုံးခ်ိေနတာ • ေခါင္းကိုက္ျခင္း။

 အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့အထဲမွာမပါ၀င္တဲ့အျခားေသာ
လကၡဏာေတြလည္းရွိႏုိင္ပါေသးတယ္။
တကယ္လို႔ကိုယ့္ဆီမွာေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုခုမ်ား
ရွိေနမလားဆိုျပီးစိုးရိမ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္သင့္ပါတယ္။ 

ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ သြားေရာက္ျပသသင့္ပါသလဲ။ 
• ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပင္းထန္လာရင္။ 
• အရင္ကသုံးေနက်ေဆးေတြမတိုးေတာ့ရင္။ 
• ဘာေဆးသုံးသုံးမသက္သာရင္ 
ဆရာ၀န္နဲ႔ သြားျပသင့္ပါတယ္။

 အေၾကာင္းရင္းမ်ား ဘာေတြကAllergic rhinitis ျဖစ္ပြားေစသလဲ။ allergen လို႕ေခၚတဲ့ ဓာတ္မတည့္ေစတဲ့ 
ပစၥည္းတမ်ိဳးမ်ိဳးကို ႐ႈသြင္းလိုက္တဲ့အခါ သင့္ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ကတံု႕ျပန္တဲ့အေနနဲ႕ histamine လို႕ေခၚတဲ့ ပစၥည္းတမ်ိဳးကို ထုတ္ေပးလိုက္ပါတယ္(histamine ဆိုတာ အႏၲရာယ္ရွိေစတဲ့ ျပင္ပအရာဝတၱဳေတြရဲ႕ ရန္ကေနခႏၶာ
ကိုယ္ကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ပစၥည္းတခုပါ)။

ဒီhistamineေၾကာင့္ပဲ လကၡဏာေတြေပၚေပါက္လာကာ 
allergic rhinitis ဆိုျပီး ျဖစ္လာပါတယ္။ လူအမ်ားစုနဲ႕ဓာတ္မတည့္တာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ 
allergens ေတြကေတာ့ • ပန္းဝတ္မႈန္ • ျမက္ • ဖံုမႈန္႕ 
• အစားအေသာက္မွာတက္တဲ့မိႈ • တိရစၦာန္အညစ္အေၾကး 
• ေဆးလိပ္ေငြ႕ • ေရေမႊးနံ႕စသျဖင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

 ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ား ဘယ္အရာေတြက Allergic rhinitis ျဖစ္ပြားႏုိင္ေခ်ကို ျမင့္ေစပါသလဲ။ Allergic rhinitis ျဖစ္ပြားႏုိင္ေခ်ကိုျမင့္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္- 
• ဓာတုပစၥည္း • ရာသီဥတုေအးျခင္း • စိုထိုင္းဆမ်ားျခင္း • ေလတိုက္ျခင္း • ေလထုညစ္ညမ္းျခင္း • ဆံပင္ျဖန္းေဆး • အေမႊးနံ႕သာ • သစ္သားမီး႐ိႈ႕တဲ့အနံ႕ • အခိုးအေငြ႕ ေရာဂါအေျဖရွာျခင္းႏွင့္ကုသျခင္း ယခုေဖာ္ျပထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ ေဆးပညာဆုိင္ရာကၽြမ္းက်င္သူ၏ အၾကံေပးခ်က္မ်ားေနရာတြင္အစားထိုးရန္ မသင့္ေတာ္ပါ။

 ဆက္လက္သိရွိလိုေသာအခ်က္အလက္မ်ားအတြက္ သင့္ရဲ႕ဆရာ၀န္နဲ႕အျမဲတိုင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ။ 
Allergic rhinitis ဟုတ္မဟုတ္ကို ဘယ္လိုအေျဖရွာအတည္ျပဳသလဲ။
 ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕အခ်ိန္တစ္ခုခုမွာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္
 ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ seasonal allergic rhinitis လား ဒါမွမဟုတ္ တစ္ႏွစ္လုံးေတာက္ေလွ်ာက္ျဖစ္ေနတဲ့ 
perennial allergic rhinitis လားဆိုတာကို ခြဲျခားသိရွိႏိုင္ဖို႕အတြက္ သင့္ဆရာဝန္အေနနဲ႕ေရာဂါ လကၡဏာေတြကို ေမးျမန္းပါလိမ့္မယ္။

 ေမးခြန္းေတြေမးျပီးတဲ့အခါ ဓာတ္မတည့္တဲ့ အေျခအေနကို သိရွိႏိုင္ေစဖို႕ သင့္အေရျပားအေပၚယံလႊာကို ဓာတ္မတည့္ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ပစၥည္းအခ်ိဳ႕ ထိုးသြင္းျပီး အေရျပားစစ္ေဆးမႈကို ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မယ္။ 
သင့္အေရျပားမွာ အနီေရာင္ဖုေလးေတြေပၚလာမယ္ဆိုရင္ သင့္ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႕ allergic rhinitis ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို သိရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

 တကယ္လို႕အေရျပားကိုစစ္ေဆးဖို႕အေျခအေနမေပးဖူးဆိုရင္ သင့္ဆရာဝန္အေနနဲ႕radioallergosorbent test (RAST) လို႕ေခၚတဲ့ေသြးစစ္ေဆးမႈကို ျပဳလုပ္ခိုင္းပါလိမ့္မယ္။ ဓာတ္မတည့္ေစတဲ့ပစၥည္း allergens ေတြကို တံု႕ျပန္တဲ့အေနနဲ႕ေသြးထဲမွာထြက္ရွိလာတဲ့ ပဋိဇီဝပစၥည္းimmunoglobin E antibodies ေတြရဲ႕ ပမာဏကိုတိုင္းတာျခင္းအားျဖင့္ ဓာတ္မတည့္ေစတဲ့ ပစၥည္းေတြရဲ့အေနအထားကိုသိရွိႏိုင္ပါတယ္။ 
Allergic rhinitis ကို ဘယ္လိုကုသလဲ။ 
allergic rhinitis ရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို သက္သာေစဖို႕အတြက္ ေအာက္ပါ
ကုသမႈနည္းလမ္းေတြကို အသုံးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ 

• Antihistamines။ ဒီေရာဂါအတြက္ 
အသံုးအမ်ားဆုံးေဆးျဖစ္ျပီး histamines ေတြထြက္ရွိ
မလာေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။ ေသာက္ေဆး 
ဒါမွမဟုတ္ ႏွာေခါင္းျဖန္းေဆးအေနနဲ႕သံုးစြဲႏိုင္ပါတယ္။ 

တခ်ိဳ႕histamines အမ်ိဳးအစားေတြက 
အိပ္ငိုက္ေစတတ္တာကို သိထားရပါမယ္။ 
• Decongestants။ ႏွာေခါင္းပိတ္တာကို သက္သာေစတဲ့ေဆးေတြပဲ ျဖစ္ျပီးသူတို႕ကို
သံုးရက္ထက္ပိုျပီး မသံုးစြဲရပါဘူး။ 
• စတီးရြိဳက္ ႏွာေခါင္းျဖန္းေဆး။ 

သူတို႕ဟာလည္း allergic rhinitis ကိုထိေရာက္စြာကုသႏိုင္တဲ့ေဆးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သင့္အေနနဲ႕တျခားသုံးစြဲေနတဲ့ေဆးေတြရွိတယ္ဆိုရင္ဒီေရာဂါ
အတြက္ေဆးအသံုးမျပဳခင္ဆရာဝန္ကိုၾကိဳတင္အသိေပးရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခံအားကုထံုး။ တကယ္လို႕
သင့္အေျခအေနက အနည္းငယ္ ဆိုးရြားတယ္ဆိုရင္သင့္ဆရာ၀န္က 
ဒီကုထံုးကို အၾကံေပးပါလိမ့္မယ္။ 

ဒီကုသမႈနည္းလမ္းမွာဆိုရင္ ဓာတ္မတည့္ေစတဲ့ပစၥည္း (allergens) ေတြကို သင့္ေရာဂါလကၡဏာေတြ သက္သာလာတဲ့အထိ ပံုမွန္နည္းနည္းစီထိုးသြင္းသြားျပီး ဓာတ္မတည့္မႈကို ေလ်ာ႔နည္းလာေအာင္ ကိုယ္ခံအားေမြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လွ်ာေအာက္ေဆးငံုျခင္း 
(Sublingual immunotherapy (SLIT)။ 

ဒါဟာ အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့နည္းလမ္းနဲ႕
သေဘာသဘာဝခ်င္းတူေပမယ့္ လွ်ာေအာက္ငံုရထားရမယ့္ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႕ပါးစပ္ထဲမွာ ယားယံတာ 
ဒါမွမဟုတ္ နားရြက္နဲ႕လည္ေခ်ာင္းယားယံတာမ်ိဳး၊ နီရဲေရာင္ရမ္းတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ 
(Dr. Thiha Phyo Myint)

လူေတြ ေျပာေျပာေနတဲ. Allergy ဆိုတာဘာလဲ

 Allergy ဆိုတာ ဓာတ္မတည္႕မႈ ပံုစံ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ရဲ႔ ခုခံအားစနစ္ (Immune System) ရဲ႔ ခ်ိဳ႔ယြင္းမႈတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတ္မတည္႕ မႈေတြဟာ အထူးသျဖင္႕ ပတ္ဝန္းက်င္က အႏၲရာယ္ မရွိတဲ႕ ဓာတ္မတည္႕မႈျဖစ္ေစတဲ႕အရာေတြ နဲ့ ထိေတြ႔မႈေၾကာင္႕ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္ဟာ အလြန္ကိုပဲ လ်င္ျမန္ၿပီးႀကိဳတင္လည္း ခန့္မွန္းလို့ရပါတယ္။ 

Allergy ဟာ Hypersensitivity လို့ေခၚတဲ႕ ဓာတ္ မတည္႕မႈျဖစ္စဥ္ေတြထဲက နံပါတ္တစ္ Type I ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ဟာ mast cells နဲ့ basophils လို့ေခၚတဲ႕ အခ်ိဳ႔ေသာ ေသြးျဖဴဥဆဲလ္ေတြကို IgE လို့ေခၚတဲ႕ Antibody တစ္မ်ိဳးကေနၿပီး အလြန္ အမင္း လံႈ႔ေဆာ္ေပးမႈေၾကာင္႕ အက်ိဳးဆက္ အေနနဲ့ လြန္စြာေရာင္ရမ္းျခင္း (Inflammatory Response) ျဖစ္ေပၚလာျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အျဖစ္မ်ားတဲ႕ ဓာတ္မတည္႕ မႈျဖစ္စဥ္ေတြကေတာ႕ ႏွင္းခူနာ၊ ဝတ္မံႈေတြ ေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕ hay fever,ပန္းနာရင္ၾကပ္ ေရာဂါ၊ အစားအစာဓာတ္မတည္႕မႈမ်ားနဲ့ အခ်ိဳ႔ေသာ အင္းဆက္ပိုးမႊား ကိုက္ခဲခံရမႈ ေၾကာင္႕ ျဖစ္ေပၚလာတဲ႕ reaction မ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Hay Fever လို့ေခၚတဲ႕ သိပ္မျပင္း ထန္တဲ႕ ဓာတ္မတည္႕မႈမ်ိဳးကေတာ႕ လူထု ထဲမွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး မ်က္စိနာျခင္း၊ ယားယံျခင္းနဲ့ ႏွာရည္ယိုျခင္း စတဲ႕ လကၡဏာေတြျဖစ္ေလ႕ရွိပါတယ္။ 

Allergy ေတြဟာ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာ၈ါမွာ လည္း အဓိကအစိတ္အပိုင္းကေန ပါဝင္ ပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ေသာလူေတြမွာေတာ႕ ပတ္ ဝန္းက်င္ (သို့မဟုတ္) အစားအေသာက္ မွာပါတဲ႕ ဓာတ္မတည္႕တဲ႕ အရာေတြေၾကာင္႕ အလြန္ျပင္းထန္တဲ႕ ဓာတ္မတည္႕ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး အသက္အႏၲရာယ္ကို ထိ ခိုက္ေစႏိုင္တဲ႕ Anaphylactic reaction ေတြျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတ္မတည္႕ျခင္းအေျခအေနကို သိ ရွိႏိုင္ဖို့ ယခုအခ်ိန္မွာ စမ္းသပ္ႏိုင္မႈ (Test) ေတြအမ်ားႀကီးေပၚေပါက္ေနၿပီျဖစ္ ပါတယ္။ 

အဲဒီအထဲမွာမွ အေရျပားကို ဓာတ္မတည္႕မႈျဖစ္ေစတဲ႕အရာတစ္ခုခုကို ထိေတြ႔ေစၿပီး ေသြးထဲမွာပါရွိတဲ႕ ဓာတ္ မတည္႕ျခင္းနဲ့ သက္ဆိုင္တဲ႕ 
(Allergen-Specific IgE) အဆင္႕ကို တိုင္းတာျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 
Allergy ကို ကုသမႈေတြက ေတာ႕ ဓာတ္မတည္႕မႈကိုျဖစ္ေပၚေစတဲ႕ အရာေတြကို ေရွာင္ရွားျခင္း၊ Antihistamines ၊ Steroid နဲ့ အျခားေဆးေတြကို သံုးစြဲျခင္း၊Allergen ေတြနဲ့ ထိေတြ႔တဲ႕အခါ ဓာတ္မတည္႕မႈျဖစ္စဥ္ကို နည္းပါးေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း (Desensitize) နဲ့ Immunotherapy ေပးျခင္း စသည္
တို့ပဲျဖစ္ပါ တယ္။ Allergy ရဲ႔ လကၡဏာေတြက ဘာ ေတြလဲ။

 ဓာတ္မတည္႕မႈကိုျဖစ္ေစတဲ႕အရာေတြ ကေတာ႕ ဖုန္မႈန့္၊ ပန္းဝတ္မံႈစသျဖင္႕ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၿပီး အဲဒါေတြကိုေတာ႕ Airborne particles ေတြလို့ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ လိုအခါမွာေတာ႕ ေလနဲ့ ထိေတြ႔တာနဲ့တင္ ဓာတ္မတည္႕မႈေတြျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ 
(ဥပမာ- မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္းႏွင္႕ အဆုတ္ စသည္) 

ဓာတ္မတည္႕မႈေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕ ႏွာမႊန္ျခင္း (Allergic Rhinitis) ကို hay fever လို့အသိမ်ားၿပီး ႏွာေခါင္းအတြင္း မအီမသာျဖစ္ျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္း၊ ယားယံ ျခင္းနဲ့ မ်က္လံုးနီရဲျခင္းတို့ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ ႐ွဴသြင္းလိုက္တဲ႕ ဓာတ္မတဲ႕ေစတဲ႕ အရာေတြေၾကာင္႕ ေလျြပန္ေပါက္ေတြ က်ဥ္းေျမာင္းၿပီး အသက္႐ွဴက်ပ္တဲ႕ လကၡဏာေတြကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ 

အဲဒီ အခ်ိန္မွာ အဆုတ္ထဲမွာ Mucus (အခြ်ဲ ရည္)ေတြ ထုတ္လုပ္မႈကို မ်ားေစၿပီး ေမာပန္းျခင္း၊ အသက္႐ွဴမဝျခင္း၊ ေခ်ာင္း ဆိုးျခင္းနဲ့ အသက္႐ွဴစဥ္ တရႊီရႊီျမည္ျခင္း တို့ကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြ၊ အင္းဆက္ပိုး မႊားကိုက္ခဲ ခံရမႈေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕ ဓာတ္ မတည္႕ျခင္းမ်ိဳးကိုေတာ႕ Aspirin (သို့ မဟုတ္) Penicillin ကဲ႕သို့ ပဋိဇီဝပိုးသတ္ ေဆးေတြနဲ့ ကုသႏိုင္ပါတယ္။ အစား အေသာက္ေၾကာင္႕ ဓာတ္မတည္႕ျခင္းမ်ိဳး မွာ ဗိုက္ေအာင္႕ဗိုက္နာျခင္း၊ ဗိုက္ေဖာျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ဝမ္းသြားျခင္း၊ အေရျပားယားယံ ျခင္းနဲ့ အေရျပားေရာင္ရမ္းျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေၾကာင္႕ ဓာတ္မတည္႕ျခင္းမ်ိဳးမွာ အသက္႐ွဴလမ္း ေၾကာင္းဆိုင္ရာ (ဥပမာ-ရင္က်ပ္ျခင္းနဲ့ ႏွာမႊန္ျခင္း)မ်ိဳးျဖစ္ျခင္းဟာ ရွားပါးပါတယ္။ 

အင္းဆက္ပိုးမႊားကိုက္ခဲခံရျခင္း၊ ပိုး သတ္ေဆးမ်ားနဲ့ အခ်ိဳ႔ေသာေဆးမ်ား ေၾကာင္႕ စနစ္အလိုက္ ဓာတ္မတည္႕ျခင္း မ်ိဳး (Systemic allergic response) မ်ား ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး ဒါကို Anaphylaxis လို့ ေခၚပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ရွိအတြင္းအဂၤါမ်ား ထိခိုက္ခံရႏိုင္ၿပီး အစာအိမ္ႏွင္႕ အူလမ္း ေၾကာင္း၊ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း၊ ေသြး လည္ပတ္မႈလမ္းေၾကာင္းတို့ 
ပါဝင္ပါ တယ္။ ျပင္းထန္မႈႏႈန္းအေပၚ မူတည္ၿပီး အေရျပားေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ေလျြပန္က်ဥ္း ေျမာင္းျခင္း၊ ေျခလက္ေရာင္ျခင္း၊ ေသြး ေပါင္ခ်ိန္က်ျခင္း၊ သတိလစ္ေမ႕ေျမာျခင္း နဲ့ ေနာက္ဆံုး အသက္ဆံုး႐ံႈးသည္အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုဓာတ္မတည္႕မႈ မ်ိဳးကေတာ႕ ႐ုတ္တရက္ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္ ေပၚေစႏိုင္သလို အခ်ိန္ၾကာၿပီးေတာ႕မွ လည္း ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ ဓာတ္မတည္႕မႈေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕ ျပင္းထန္တဲ႕ allergic response ေတြဟာ epinephrine ေပးဖို့လိုအပ္ပါတယ္။ ရာဘာေစးကဲ႕ သို့ ဓာတ္မတည္႕မႈျဖစ္ေစတဲ႕အရာနဲ့ အေရ ျပားကို 
ထိေတြ႔မိရင္ေတာ႕ ျဖစ္ေပၚတတ္ တဲ႕ ဓာတ္မတည္႕ျခင္းမ်ိဳးမွာ အေရျပား ေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ့ ႏွင္းခူနာေတြျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ 
 အေရျပားေရာင္ရမ္းျခင္းမ်ိဳးမွာ အနီကြက္ထြက္ျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းျခင္း စသျဖင္႕ ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး Wheal and flare reaction လို့လည္း အသိမ်ားပါတယ္။ 

Allergy ျဖစ္ေစတဲ႕အေၾကာင္း အရင္းေတြက ဘာေတြလဲ။ ဓာတ္မတည္႕ျခင္း ျဖစ္ေစတဲ႕ အေၾကာင္းအရင္းကို ေခါင္းစဥ္ခြဲၾကည္႕မယ္ ဆိုရင္ Host နဲ့ Environmental factors ဆိုၿပီးခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ Host Factor ထဲမွာဆိုရင္ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ၊ လိင္အမ်ိဳးအစား၊ လူမ်ိဳးနဲ့အသက္အရြယ္စသျဖင္႕ ပါရွိပါ တယ္။
 ဒါေပမယ္႕လည္း မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ (Genetic Factors) တစ္ခုတည္းနဲ့ ေျဖရွင္းလို့ မရႏိုင္တဲ႕ ဓာတ္မတည္႕ျခင္းမ်ိဳးေတြဟာ မ်ားျပားလို့လာပါတယ္။ အဓိကပတ္ဝန္ က်င္ဆိုင္ရာ အျဖစ္မ်ားေစတဲ႕အေၾကာင္း အရင္းေလးခုကေတာ႕- - 

ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ ပိုးမႊားေၾကာင္႕ ျဖစ္တဲ႕ေရာဂါေတြ 
(Infectious diseases)ေတြ ထိေတြ႔ခံရျခင္း - ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈမ်ား - ဓာတ္မတည္႕ေစေသာအရာ (Allergen Levels) - အစားအေသာက္ပံုစံ ေျပာင္းလဲ ျခင္း စသည္တို့ပဲျဖစ္ပါတယ္။ 

FoodAllergensမ်ား -ေျမပဲ - Pecan ဟုေခၚေသာ 
ပန္းညိဳေရာင္ အခြံရွိေသာ စားရသည္႕သစ္ေစ႕ -
 Pistachio ဟုေခၚေသာ အစိမ္း ေရာင္စိမ္႕ေသာ 
အခြံမာသီးတစ္မ်ိဳး - သစ္ၾကားသီး - ႏွမ္း - ဘိန္းပန္း စသည္တို့ျဖစ္ပါတယ္။

 ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥ စသည္တို့မွ ဓာတ္ မတည္႕ျခင္းေတြကေတာ႕ ကေလးငယ္မ်ား အသက္ ငါးႏွစ္အရြယ္မွာ အေယာက္ 
ငါးဆယ္မွာ တစ္ေယာက္ေတြ႔ရေလ႕ရွိပါ တယ္။ 

အဓိက ဓာတ္မတည္႕ျခင္းျဖစ္ေစ တာကေတာ႕ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥမွ အႏွစ္မ်ား မဟုတ္ဘဲ အျဖဴေရာင္ ပ႐ိုတိန္းအလႊာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏြားႏို့၊ ဆိတ္ႏို့ႏွင္႕ သိုးမွရ ေသာ ႏို့၊ ဒိန္ခဲ စသည္တို့ကလည္း 
Food allergens မ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။ 

အျခား အစားအေသာက္မွ ဓာတ္မတည္႕မႈျဖစ္ေစ တဲ႕ အရာေတြကေတာ႕ ပဲပိစပ္၊ ၈်ံဳေစ႕၊ ငါး၊ shellfish ငါး 
(အခြံမာရွိ၍ စား ေကာင္းေသာငါး)၊ သစ္သီးသစ္ရြက္မ်ားနဲ့ အျခားသဘာဝမဟုတ္တဲ႕အေရာင္အနံ့ အရသာနဲ့ ျပဳလုပ္ထားတဲ႕ စားေသာက္ ဖြယ္ရာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ 
Non-Food Protein allergen မ်ား - ၾကက္ေပါင္ေစး၊ 
ရာဘာေစး - ကီဝီသီး - ေထာပတ္သီး - သစ္အယ္သီး - ငွက္ေပ်ာသီး စသည္တို့ျဖစ္ပါ တယ္။

အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ ျဖစ္တတ္ေသာ ေရာဂါ

 လူသား အားလံုးဟာ မိမိတို႔ သက္တမ္းရဲ႕ သံုးပံု တစ္ပံုကို အိပ္စက္ျခင္း နဲ႔ ကုန္ဆံုး ေနပါတယ္။ 
ပ်မ္းမွ် လူ႔သက္တမ္း ၈၃ ႏွစ္ ရွိတယ္ ဆိုပါစို႔။ 
၂၇ ႏွစ္တာ ကာလက အိပ္စက္ ေနၾကတာပါ။ 
မ်က္လံုး ႏွစ္ဖက္မွိတ္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတာနဲ႔ ေလာကႀကီးကို 
ခဏ ေမ့သြားၾက ပါတယ္။ 

တခ်ဳိ႕ေတြ ဆိုရင္ အိပ္ေပ်ာ္ ေနခ်ိန္မွာ သြားႀကိတ္ျခင္း၊ အိပ္ေနရင္း လမ္းထ ေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေဟာက္ျခင္း စတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို သူတုိ႔ ကိုယ္တိုင္ေတာင္ မသိဘဲ ျဖစ္ေန တတ္ၾက ပါတယ္။

ဒီလို အိပ္ေနရင္း ျဖစ္တတ္တဲ့ ကိစၥတခ်ဳိ႕ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္း နဲ႔ သက္သာ ေစႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြ ေဖာ္ျပ လိုက္ပါတယ္။ သြားႀကိတ္ျခင္း ေဆးပညာ အရ Bruxism လို႔ ေခၚကာ အေမရိကန္တို႔ ရဲ႕ သုေတသန ျပဳလုပ္ခ်က္ အရ လူတစ္ရာမွာ ရွစ္ေယာက္ေလာက္ က ညဘက္ အိပ္ရင္း သြားႀကိတ္ တတ္ၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသလဲ အိပ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴ မ၀ျခင္း၊ ေဟာက္ျခင္း ကဲ့သို႔ အိပ္စက္ျခင္း ဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ၊ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ ပူပန္ေသာက ေရာက္မႈ ကဲ့သို႔ လူေနမႈဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာေတြ နဲ႔ ေကာ္ဖီ၊ အရက္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္မႈ တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ 

အေရးႀကီးသလား အေရးႀကီးပါတယ္။ 
အိပ္ေနရင္း သြားႀကိတ္ျခင္းကို မကုသဘဲ ဒီအတိုင္း ထားပါက ၾကာလာတဲ့ အခါ သြား နဲ႔ သြားဖံုး၊ ေမး႐ိုးတို႔ကို ပ်က္စီး ေစႏိုင္ ပါတယ္။ သြားနဲ႔ျခင္း၊ သြားပဲ့ျခင္း၊ ေမး႐ိုး ၾကြက္သား နာက်င္ တင္းမာျခင္း၊ နားကိုက္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း နဲ႔ ပါးအတြင္းဘက္ အသားေတြ ပဲ့ျခင္းေတာင္ ျဖစ္လာႏုိင္ ပါတယ္။ 

အိမ္ေထာင္ဖက္ ရွိပါကလည္း သင့္ သြားႀကိတ္သံေၾကာင့္ သူ႔မွာ အိပ္ရတာ အဆင္ေျပမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာလုပ္သင့္သလဲ သြားဆရာ၀န္ထံ ျပသ တိုင္ပင္ပါ။ သြားႀကိတ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေပး ႏိုုင္သလို သြားႀကိတ္ျခင္းကို သက္သာ ေပ်ာက္ကင္း ေစႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း 
အႀကံဉာဏ္ ေပးႏိုင္ ပါလိမ့္မယ္။ 

 ေျခသလံုး ၾကြက္သား ၾကြက္တက္ျခင္း 
ဘယ္အရြယ္မွာ မဆို ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ ညဘက္ ေျခသလံုး ၾကြက္သား တင္းမာ နာက်င္ျခင္းဟာ အသက္ ႀကီးလာတာ နဲ႔ အမွ် ပိုၿပီး ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ အားကစား လုပ္တဲ့ အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ ၾကြက္တက္ျခင္း ထက္ေတာင္ ပိုၿပီး အေတြ႕ရ မ်ားတာေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားဆံုး ၾကြက္တက္ျခင္း လို႔ ေတာင္ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ 

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ ဘယ္သူမွ ေသေသခ်ာခ်ာ တိတိပပ မေျပာႏိုင္ေသး ပါဘူး။ လွ်ဳိ႕၀ွက္ဆန္းၾကယ္ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုလို႔ သာ ေျပာရ မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာ တခ်ဳိ႕ေတာ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြ ကေတာ့ ေရဓာတ္ ေျခာက္ခန္းျခင္း၊ ေန႔လယ္ဘက္မွာ ေလ့က်င့္ခန္း အျပင္းအထန္ လုပ္ျခင္း၊ ကယ္လ္စီယမ္၊ မဂၢနီဆီယမ္ဓာတ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း တို႔ပါပဲ။ အေရးႀကီးသလား အေရးေတာ့ သိပ္မႀကီးပါဘူး။ ေရာဂါ ႀကီးႀကီးမားမားရဲ႕ လကၡဏာရပ္ မဟုတ္တာ ေၾကာင့္ပါ။
 ဒါေပမဲ့ ေျခသလံုး ၾကြက္သား ၾကြက္တက္ရင္ေတာ့ အေတာ့္ကို နာက်င္ တင္းရင္းတဲ့ ဒဏ္ ခံစားရမွာပါ။ ဘာလုပ္သင့္သလဲ ဗီတာမင္ဘီ၊ မဂၢနီစီယမ္ နဲ႔ ကယ္လ္စီယမ္ ပါ၀င္တဲ့ အားေဆးေတြက ၾကြက္တက္ျခင္းကို အထိုက္အေလ်ာက္ သက္သာေစမွာပါ။ ၾကြက္တက္ေနစဥ္ ေျခေထာက္ကို အေပၚ ခဏ ေထာင္ထားျခင္း ကလည္း ေ၀ဒနာကို သက္သာ ေစႏိုင္ပါတယ္။ 

အိပ္ခါနီး ျပဳတ္က်သလို ျဖစ္ျခင္း  
အိပ္ေပ်ာ္ခါနီး ေျခေထာက္က ဆတ္ခနဲ တြန္႔ျခင္း နဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ ျပဳတ္က်သလို ျဖစ္ျခင္းမ်ဳိး ႀကံဳဖူး ၾကမွာပါ။ ေဆးပညာအရ ကေတာ့ Hypnagogic လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ တစ္ခု ကေတာ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ၾကြက္သားေတြဟာ အိပ္မေပ်ာ္မီ ေျပေလ်ာ ့သြားတာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္က ၾကြက္သား ေျပေလ်ာ့တာကို ျပဳတ္က်လို႔ ၾကြက္သား ေျပေလ်ာ့တယ္လို႔ အမွတ္ မွားၿပီး လက္နဲ႔ ေျခေထာက္ေတြကို ဆတ္ခနဲ မတ္လိုက္ဖို႔ အခ်က္ ေပးတာ ေၾကာင့္ပါ။ 

အေရးႀကီးသလား ဒါအေရးမႀကီးပါဘူး။ ပံုမွန္ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခု ပါပဲ။ ဘာလုပ္သင့္သလဲ ကုသဖို႔ နည္းလမ္း မရွိေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ အရာေတြက ပိုဆိုးေစ၊ ပိုျဖစ္ေစ ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒါေတြ ေရွာင္ရင္ေတာ့ သက္သာမွာပါ။ အဲဒီ ေနရာေတြ ကေတာ့ ကဖင္းနဲ႔ တျခား လႈံ႔ေဆာ္တဲ့ အရာေတြကို အမ်ားအျပား သံုးေဆာင္ျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးျခင္း၊ အလုပ္မ်ားျခင္း နဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္း အျပင္းအထန္ ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ ပါပဲ။ 

အိပ္ေနရင္း လမ္းထ ေလွ်ာက္ျခင္း 
 ေဆးပညာအရ Somnambulism လို႔ ေခၚကာ အိပ္ေနစဥ္မွာ ကိုယ္ ကိုယ္တိုင္ေတာင္ မသိလိုက္ဘဲ လမ္းထ ေလွ်ာက္မိ ေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးေတြက လူႀကီးေတြထက္ ပိုၿပီး အျဖစ္မ်ား ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ မ်ဳိး႐ိုးလိုက္ၿပီး အျဖစ္မ်ား ပါတယ္။ မိဘတစ္ပါးမွာ အိပ္ေနရင္း လမ္းထ ေလွ်ာက္က်င့္ ရွိပါက ကေလးမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွစ္ဆ ရွိၿပီး မိဘႏွစ္ပါး စလံုးမွာ ရွိပါက ျဖစ္ႏိုင္ေျခ သံုးဆ ပိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အိပ္ေရး မ၀ျခင္း၊ အိပ္ခါနီးမွာ စိတ္ကို အိပ္ခ်င္စိတ္ ေျပၿပီး လႈံ႔ေဆာ္ ေပးႏိုင္တဲ့ ေကာ္ဖီ ေသာက္ျခင္း၊ တီဗီ ၾကည့္ျခင္း ၊ အလုပ္ အေၾကာင္း စဥ္းစားျခင္း တို႔ကလည္း အိပ္ေနရင္း လမ္းထ ေလွ်ာက္က်င့္ ရွိသူကို လမ္းထ ေလွ်ာက္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ား ေစပါတယ္။ 

ညဘက္ အိပ္ခ်ိန္ရဲ႕ ေရွ႕ပိုင္း သံုးပံု တစ္ပံုမွာ လမ္းထ ေလွ်ာက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ အေရးႀကီးသလား ကိုယ့္ကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို မေရာက္ေသး သေရြ႔ အေရးေတာ့ မႀကီးပါဘူး။ ညဘက္ သန္းေခါင္ႀကီးမွာ အိမ္ကေန ထြက္ၿပီး အိမ္ အျပင္ဘက္ လမ္းမေပၚပါ ေရာက္ေန ရင္ေတာ့ သတိထားဖို႔ လိုေနပါၿပီ။ စိုးရိမ္ပါက ေဆးခန္း သြားျပေပးပါ။ ဘာလုပ္သင့္သလဲ ညဘက္ အိပ္ရာက ထကာ လမ္းေလွ်ာက္ က်င့္ရွိသူ အေန နဲ႔ အက်င့္ ေပ်ာက္ေအာင္ သတိထား အိပ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။

 စိတ္ဖိစီးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္ျခင္း၊ အိပ္ခ်ိန္ မတိုင္မီ လႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ား နည္းေအာင္ သတိထားျခင္း (ဥပမာ -ေကာ္ဖီနဲ႔ အရက္ မေသာက္ျခင္း၊TV ကြန္ပ်ဴတာမသံုးျခင္း၊ အိပ္ခါနီး ရန္မျဖစ္ျခင္း) တို႔ကို ျပဳလုပ္ ေပးသင့္ ပါတယ္။ 
အိပ္ေနရင္း လမ္းထ ေလွ်ာက္ေနသူကို လမ္းထ ေလွ်ာက္ေနစဥ္ ႏိႈးလိုက္ပါက ႏွလံုး တိုက္ခိုက္ ခံရႏိုင္တယ္ ဆိုတာေတာ့ မမွန္ပါဘူး။ တစ္ေယာက္ေယာက္က အိပ္ေနရင္း လမ္းထ ေလွ်ာက္တာနဲ႔ ႀကံဳပါက အိပ္ရာထဲ ျပန္ေရာက္ေအာင္ ညင္ညင္သာသာ နဲ႔ ၫႊန္ျပတာ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းပါ။ 
သူတို႔ အႏၲရာယ္ နဲ႔ ႀကံဳေနရင္ ေတာ့ ႏိႈးသာ ႏႈိးလိုက္ပါ။ 

အိပ္ေနရင္း ေဟာက္ျခင္း 
အမ်ဳိးသားေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ထက္ အျဖစ္မ်ား သလို 
အသက္ ႀကီးလာတာ နဲ႔ အမွ် ပို ေဟာက္လာတတ္ ပါတယ္။ ၀လာလို႔ ရွိရင္လည္း ပိုၿပီး ေဟာက္တတ္ ၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ အသက္႐ွဴ လိုက္တဲ့ အခါ လည္ေခ်ာင္း ေနာက္ဘက္ရွိ တစ္သွ်ဴးစကို ျဖတ္ကာ တုန္ခါ ေစတာေၾကာင့္ အသံ ထြက္ေပၚလာျခင္း ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း အနည္းငယ္ ပိတ္ေနတဲ့ လကၡဏာရပ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

 အေရးႀကီးသလား အသံ အက်ယ္ႀကီး ေဟာက္ေနရင္ ေတာ့ အေရးႀကီး ပါတယ္။ အသံ က်ယ္က်ယ္နဲ႔ ခပ္စိတ္စိတ္ ေဟာက္ျခင္းက သင့္မွာ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ပိတ္လို႔ အိပ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴ မ၀တဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာပါ။ လည္ေခ်ာင္း ေနာက္ဘက္ရွိ တစ္သွ်ဴးေတြက တြဲက်ၿပီး အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းကို ပိတ္ေန တာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အသံ က်ယ္က်ယ္ ေဟာက္သူေတြဟာ ေလျဖန္းေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။ လည္ေခ်ာင္း ေသြးေၾကာေတြ ထဲက ကိုလက္စထေရာေတြ စုပံု ေနတတ္ တာေၾကာင့္ပါ။ 

ဘာလုပ္သင့္သလဲ အ၀လြန္သူေတြ ဟာ ေဟာက္ႏိုင္ေျခ ပို မ်ားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ၀လာတဲ့ အခါ လည္ေခ်ာင္း ေနာက္ဘက္မွာ အဆီေတြ ပိုမ်ား လာတာ ေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေဟာက္သံ ေပ်ာက္ခ်င္ရင္ ၀ိတ္ခ်ပါ။ အရက္ ေသာက္ျခင္းကလည္း ေဟာက္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ အရက္ျဖတ္ပါ။ ေဟာက္လြန္းလို႔ အိပ္ေရး မ၀ဘူးလို႔ ထင္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေန႔လယ္ ေန႔ခင္း ပင္ပန္း ႏုံးခ်ည့္ ေနရင္ ေဆးခန္း ျပသင့္ ေနပါၿပီ။ အိပ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴ မ၀တဲ့ ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္လို႔ပါ။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ဆီးႏွင့္ က်န္းမာေရး

အမ်ိဳးသမီးေတြ၏ ဆီးအိမ္ သည္ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ ပိုေသး သည့္အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ ဆီးသြား သည့္ အႀကိမ္အေရအတြက္ ပိုမ်ား သည္။ 

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ မီးဖြားျခင္းကလည္း ဆီးယိုမက် ေအာင္ထိန္း ေပးသည့္ ျြကက္သား ကိုလည္း အားေပ်ာ့ေစႏိုင္သည္။ ဆီးက အမ်ိဳးသမီးအတြက္ က်န္း မာေရးျပတင္းေပါက္မဟုတ္ေသာ္ လည္း ေက်ာက္ကပ္မ်ား၊ ဆီး အိမ္ႏွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္ သက္သည့္ ျပႆနာကို ေစာေစာ သတိေပး သိရွိေစႏိုင္ပါသည္။ 

ဘယ္လိုဘယ္နည္း၊ဘာေၾကာင့္။။ 
ဆီးသြားျခင္းသည္ ခႏၶာ ကိုယ္၏ အေရးႀကီးသည့္ လုပ္ ေဆာင္ခ်က္ တစ္ခုပဲျဖစ္သည္။ ဆီး သြားျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပိုလွ်ံ ေနသည့္ ေရႏွင့္ အညစ္အေၾကး မ်ားကို စြန္႔လႊတ္ပစ္သည္။ အညစ္ အေၾကးမ်ားထဲတြင္ ယူရီးယား၊ ခရီတီနင္း (Creatinine) နဲ႔ ယူရစ္ အက္ဆစ္တို႔ပါသည္။ ယင္းပစၥည္း ေတြက ပမာဏမ်ားလာလွ်င္ ခႏၶာ ကိုယ္ကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစ သည္။ 

ခႏၶာကိုယ္ထဲ၌ ေသြးလည္ ပတ္စီးဆင္းသည့္အခါ ေက်ာက္ ကပ္မ်ားက ေသြးထဲမွ ေရႏွင့္ အညစ္အေၾကးကို စစ္ထုတ္ၿပီး ဆီးအိမ္သို႔ ပို႔ေပးသည္။ ဆီးအိမ္ က ဆီးႏွင့္ ျပည့္လာသည့္အခါ ကေတာ့ပံုအိတ္က တျဖည္းျဖည္း ေဖာင္းလာသည္။ ၈စင္တီမီတာ အရွည္မွ ၁၂စင္တီမီတာ၊ သို႔ မဟုတ္ ထိုထက္ပိုၿပီး ရွည္ထြက္ လာသည္။ က်န္းမာသည့္ဆီးအိမ္ က ဆီးႏွစ္ခြက္၊ (၂၅၀ ml) ကို ႏွစ္နာရီအထိ အသာေလးထိန္းထား ႏိုင္သည္။ 

သို႔ေပမယ့္ ဆီးအိမ္ထဲ တြင္ ၄၀ဝ မွ ၅၀၀ ml ရွိသြားၿပီ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ဆီးအိမ္က ဦး ေႏွာက္ဆီ အေၾကာင္းၾကားေတာ့ သည္။ ယင္းအခါ ဆီးသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာရသည္။ ဆီးသြားသည့္အခါ ဦးေႏွာက္ က ဆီးအိမ္ျြကက္သားမ်ားကို ဆြဲ တင္ဖို႔ အခ်က္ျပသည္။ ယင္းနည္း ျဖင့္ ဆီးကိုညႇစ္ ထုတ္လိုက္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ႐ံႈ႕ျြကက္သား (spincter) ကေျဖေလ်ာ့ လိုက္သည့္ အတြက္ ဆီးကဆီးလမ္းေၾကာင္းထဲ မွ ထြက္က်လာရသည္။

 အႀကိမ္အေရအတြက္ တစ္ေန႔ ဆီး (၇)ႀကိမ္ ေလာက္သြားျခင္းက ပံုမွန္ပဲျဖစ္ သည္။ “၃ နာရီမွ ၄နာရီတစ္ ႀကိမ္ ဆီးသြားတာက ေကာင္းတဲ့ အက်င့္ဟု” စင္ကာပူႏိုင္ငံ ခ်န္ဂီ အေထြေထြေရာဂါကု ေဆး႐ံုႀကီး ဆီးေရာဂါဌာနမွ ေဒါက္တာ ဝင္ ဖိုးေခ်ာင္က ေျပာပါသည္။ ၂နာရီ အတြင္း တစ္ႀကိမ္ထက္မက ဆီး သြားခဲ့လွ်င္ ဆီးလမ္း ေၾကာင္းကူး စက္ေရာဂါ၊ ဆီးအိမ္တံု႔ျပန္မႈလြန္ ကဲျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အတြက္အခ်က္ျပျဖစ္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ သည္။ 

ဆီးအေရာင္ ေရာဂါကင္းသည့္ဆီးအေရာင္ မွာ အေရာင္မဲ့ျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္ အဝါေရာင္ ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ျဖစ္သည္။ ဆီးေရာင္သိပ္ဝါလြန္းက သိပ္စိတ္ ပူစရာ မလိုေသာ္လည္း အေရာင္ ၾကည္လင္ၿပီး ဆီးအနံ႔ အသက္ ေပ်ာ့ဖို႔ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ဖို႔ လို ပါသည္။ အဝါရင့္ရင့္ မည္းညစ္ ညစ္ဆီးက ေရဓာတ္ေလ်ာ့နည္း ေၾကာင္း ျပသည္။ လက္ဖက္ရည္ အေရာင္ဆီးက အသားဝါေၾကာင့္ ဆီးထဲသည္း ေျခရည္ ဝင္ေရာက္ေန ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ေသြးပါတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ 

သို႔ေသာ္ အစားအစာ၊ ဗီတာမင္ မ်ားနဲ႔ ေဆးမ်ားကလည္း ဆီး အေရာင္ကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္သည္ ဆိုျခင္းကို သိထား သင့္သည္။ အနံ႕ အေရာင္နည္းတူ သင္စား လိုက္သည့္ အစားအစာႏွင့္အတူ ေဆးဝါးမ်ားကလည္း ဆီးရဲ႕အနံ႕ ေပၚ လႊမ္းမိုးမႈရွိသည္။ ကညႊတ္က ဆီးအနံ႕ကို သိသာထင္ရွားေစသည့္ အနံ႕ေဆာင္ေစတာ လူသိမ်ားပါ သည္။ ပံုမွန္က်န္းမာသည့္ ဆီး အနံ႔က အနံ႕မရွိပါ။ အနည္းငယ္ ျပင္းသည့္ ဆီးအနံ႕က ေရဓာတ္ နည္းပါးမႈကိုျပၿပီး အနံ႔ဆိုးကေတာ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ က်ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ သည္။ ေသြး ဆီးထဲေသြးပါလွ်င္ ဆီးလမ္း ေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ၊ ဆီး ေက်ာက္တည္ေရာဂါ၊ ကင္ဆာ သို႔ မဟုတ္ ေက်ာက္ျပႆနာမ်ားထဲမွ တစ္ခုခုကို ညႊန္ျပသည္။ ဆရာဝန္ ထံျပသပါ။ 

ဆီးက်ဥ္ျခင္း ဆီးအိတ္ထြက္ေပါက္မွာ ပိတ္ ဆို႔မႈရွိပါက ဆီးသြားသည့္အခါ ဆီးက်ဥ္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္သည္။ ထို႔အတူ ဆီးအားနည္းသည့္အတြက္ ဆီးသြားသည့္အခါ ခက္ခဲ ေစသည္။ ဆီးသြားသည့္အခါ က်ဥ္လွ်င္ ဆရာ ဝန္ထံျပဖို႔လိုမည္။
 ေဆးစား ေဆး ေသာက္ဖို႔ လိုေကာင္းလိုမည္။ သို႔ မဟုတ္ ဆီးအိမ္ထဲခ်ဴျြပန္ထည့္ရ ျခင္းမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ ခြဲစိတ္ကုသ ရျခင္းမ်ိဳးလိုတတ္သည္။ ဆီခ်ိဳေရာဂါ ဆီခ်ိဳ(ေသြးခ်ိဳ)ေရာဂါ
ဆိုသည္ က ေသြးထဲမွာရွိသည့္ သၾကား ဓာတ္ (ဂလူးကို႔စ္)ကို ပံုမွန္ေခ် ဖ်က္ႏိုင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေတာ့သည့္ အေျခအေနကို ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ေရအိမ္သို႔သြားရသည့္ အႀကိမ္မ်ား လွ်င္ အထူးသျဖင့္ ညအခါမ်ိဳးမွာဆို လွ်င္ ဆီးခ်ိဳအတြက္ လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္ႏိုင္ သည္။ အျခား ေရာဂါ လကၡဏာမ်ားမွာ ေရအလြန္အမင္း ငတ္ျခင္း၊ ေမာပန္ျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ အေလး ခ်ိန္က်ျခင္းတို႔ပဲျဖစ္သည္။ 

ဆီးကိုၾကည့္႐ံုႏွင့္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳရွိ မရွိ မသိႏိုင္ပါ။ ေသြးစစ္မွ သိႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ ေရာဂါမ်ား ယင္းေရာဂါေတြသည္ သိပ္ ကို အျဖစ္မ်ားတတ္ၾကသည္။ ဆီး အိမ္တြင္ ေရာဂါျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္မ်ားမွာ ေရာဂါျဖစ္ ျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္သည္။ ေက်ာက္ကပ္ ကူးစက္ေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ားမွာ ေက်ာဘက္ခါး ေအာက္ပိုင္းကိုက္ျခင္း၊ ခါးတစ္ ျခမ္းကိုက္ျခင္းႏွင့္ အဖ်ားရွိျခင္းပဲ ျဖစ္သည္။ 

ဆီးအိတ္ေရာင္ျခင္း (cystitis)မ်ိဳးလို ဆီးအိမ္ ကူးစက္ ေရာဂါမွာ အမ်ားအားျဖင့္ ဝမ္း ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေအာင့္ျခင္း၊ နာ ျခင္း၊ မၾကာခဏဆီးသြားျခင္း ႏွင့္ ဆီးသြားသည့္အခါ ဆီးပူျခင္း ပူးတြဲပါလာတတ္သည္။ ေဆးဆိုင္မွ အလြယ္တကူ ဝယ္ယူရရွိႏိုင္သည့္ ေဆးမ်ားႏွင့္ ကုသႏိုင္ပါသည္။ အေတာ္ၾကာၾကာ ေဆးစားလို႔မွ မေပ်ာက္ခဲ့လွ်င္ 
ဆရာဝန္ထံျပသ ပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက ေရာဂါက
 ေက်ာက္ကပ္အထိ ေရာက္သြားႏိုင္ ပါသည္။