အဆုတ္ေရာဂါ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) ကဘာလဲ။ အဆုတ္ေရာဂါသည္ အသက္ရွဳျခင္းကို လုပ္ေဆာင္ေသာ အဂၤါျဖစ္သည့္ အဆုတ္ကို ထိခုိက္ေစေသာ ေရာဂါမ်ားကို ဆိုလိုသည္။ အဆုတ္ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အသက္ရွဴခက္ခဲျခင္းျပသနာမ်ားသည္ ခႏၶာကိုယ္ကို ေအာက္ဆီဂ်င္လံုေလာက္စြာမရျခင္းကို ျဖစ္ေစသည္။

 အဆုတ္ေရာဂါမ်ားတြင္ ေအာက္ပါတို႔ပါ၀င္သည္။ 
-ရင္ၾကပ္ေရာဂါ၊ နာတာရွည္ ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ အဆုတ္ထဲရွိ ေလအိတ္ငယ္ေလးမ်ား ပ်က္စီးျခင္း၊ -တုပ္ေကြး ႏွင့္ နမိုးနီးယားကဲ့သို႔ေသာေရာဂါပိုး၀င္ျခင္း -အဆုတ္ကင္ဆာ -Sarcoidosis and pulmonary fibrosis အဆုတ္သည္ ေအာက္ဆီဂ်င္ႏွင့္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို ရွဴသြင္းရွဴထုတ္ႏုိင္ရန္ တစ္ေန႔လ်င္ အၾကိမ္မ်ားစြာ ဆန္႔လိုက္၊ ေလ်ာ့လိုက္လုပ္ရသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားစြာ ပါ၀င္ေသာ အဂါၤတစ္ခုျဖစ္သည္။ 

အဆုတ္ေရာဂါသည္ အထက္ပါ အစိတ္အပိုင္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုခု ပ်က္စီးလ်င္ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ အဆုတ္ေရာဂါသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အျဖစ္အမ်ားဆံုးေသာ ေရာဂါမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) က ဘယ္ေလာက္အျဖစ္မ်ားသလဲ အဆုတ္ေရာဂါ သည္ အလြန္ အျဖစ္မ်ားပါသည္။ ၎သည္ အသက္အရြယ္မေရြးတြင္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ 

သို႔ေသာ္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ကို မ်ားေစႏုိင္ေသာ အခ်က္မ်ားကို ေလ်ာ့ခ်ျခင္းျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သည္။ ပိုမိုသိရွိႏိုင္ရန္ သင့္ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ။ လကၡဏာမ်ား Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) ရဲ႕လကၡဏာေတြကဘာေတြလဲ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားသည္ ျဖစ္ေနေသာ အဆုတ္ေရာဂါေပၚမူတည္ျပီး ကြဲျပားႏုိင္သည္။
 အျဖစ္မ်ားေသာ လကၡဏာမ်ားမွာ 
• -အသက္ရွဴရခက္ျခင္း၊ 
• -အသက္ရွဴခ်ိန္တိုျခင္း 
• -ေလမ၀သကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း၊ 
• -ေလ့က်င့္ခန္းမလုပ္ႏုိင္ျခင္း 
• -ေခ်ာင္းဆိုးမေပ်ာက္ပဲ ၾကာေနျခင္း 
• -ေခ်ာင္းဆိုးသည့္အခါ ေသြးႏွင့္အခၽြဲမ်ား ပါျခင္း 
• -အသက္ရွဴသြင္း၊ ရွဴထုတ္သည့္အခါ နာက်င္ျခင္း၊ မသက္မသာျဖစ္ျခင္း ။

ရင္ၾကပ္ေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ားမွာ 
-ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ အသက္ရွဴသည့္အခါ တရႊီရႊီျမည္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္ထဲတြင္ တင္းၾကပ္ျခင္း၊ အသက္ရွဴရခက္ျခင္း။ 

နာတာရွည္ ေလလမ္းေၾကာင္းပိတ္ေသာ အဆုတ္ေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ားမွာ -ေခ်ာင္းဆက္တိုက္ဆိုးျပီး အခၽြဲမ်ားစြာ ပါျခင္း -ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္သည့္အခ်ိန္တြင္ အထူူးသျဖင့္ အသက္ရွဴရခက္ျခင္း -အသက္ရွဴသည့္အခါ တရႊီရႊီျမည္ျခင္း -ရင္ဘတ္ထဲတြင္ တင္းၾကပ္ျခင္း 

အဆုတ္ကင္ဆာ၏ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ 
-ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းသည္ သက္သာမသြားပဲ ပိုဆိုးလာျခင္း -အသက္ရွဴရခက္ခဲျခင္း -ေခ်ာင္းဆိုးသည့္အခါ ေသြးပါျခင္း -ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း -အသက္ရွဴသည့္အခါ အသံျမည္ျခင္း -နမိုးနီးယားေရာဂါသည္ သက္သာမသြားပဲ ပိုဆိုးလာျခင္း -အစားစာခ်င္စိတ္ပ်က္ျခင္း၊ အေၾကာင္းရင္းမရွိပဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ဆင္းျခင္း။ 

အထက္တြင္ ေဖာ္ျပမထားေသာ လကၡဏာမ်ားလည္း ရွိႏုိင္သည္။ သင့္တြင္ စိတ္ပူပန္ေနသည္မ်ားရွိပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ပါ။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုသင့္သလဲ သင့္တြင္ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ လကၡဏာမ်ားထဲမွ တစ္ခုခုရွိလ်င္ သို႔မဟုတ္ ေမးျမန္းလိုသည္မ်ားရွိလ်င္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ။ လူတိုင္း၏ ခႏၶာကိုယ္သည္ တံု႔ျပန္မွဳမတူညီတတ္ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သင့္အတြက္ အေကာင္းဆံုးအေျဖကို ရရွိႏုိင္ရန္ 
ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ။ 

အေၾကာင္းရင္းမ်ား Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) ကိုဘာေတြကျဖစ္ေစသလဲ လူအခ်ိဳ႕တြင္ အဘယ္ေၾကာင့္ ရင္ၾကပ္ေရာဂါျဖစ္ရသည္ကို ေသခ်ာစြာ မသိၾကရေပ။ သို႔ေသာ္ ၎သည္ ပတ္၀န္က်င္မွ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္ မ်ိဳးရိုးဗီဇဆိုင္ရာ အခ်က္မ်ား ေပါင္း၍ျဖစ္ေပၚျခင္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ အဆုတ္ကို ထိခိုက္ေစႏုိင္ေသာ အရာမ်ားကို ထိေတြ႕သည့္အခါ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစႏုိင္သည္။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားတြင္ လူတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးမတူညီၾကပါ။ 

၎တို႔တြင္ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္ႏုိင္သည္။ 
-ေလထဲမွ ျပန္႔ႏွံ႕ပါလာေသာ ပန္း၀တ္မွဳန္မ်ား၊ ဖုန္မ်ား၊ 
အမွိဳက္စမ်ား၊ ပိုးမႊားမ်ား၊ မွိဳမ်ား၊ ႏွင့္ အျခားေသာ 
အညစ္အေၾကးမ်ား -အဆုတ္အေအးမိျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ေရာဂါပိုးမ်ား -ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း -ေလေအးတိုက္ျခင္း -မီးခိုးကဲ့သို႔ေသာ ေလထဲမွ အညစ္အေၾကးမ်ား -အခ်ိဳ႕ေသာ ေဆး၀ါးမ်ား 
(beta blockers, aspirin, ibuprofen ႏွင့္ naproxen)
 စေသာ ေဆး၀ါးမ်ား -စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားျခင္း၊ စိတ္ခံစားမွဳျပင္းထန္ျခင္း။ -အစားအစာမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းထားေသာ တာရွည္ခံေဆးမ်ား၊ ဥပမာ ပုစြန္ေျခာက္၊ သစ္သီးေျခာက္၊ အားလူးေၾကာ္၊ ဘီယာႏွင့္ ၀ိုင္ -အစာအိမ္ထဲမွ အက္ဆစ္ဓာတ္မ်ား လည္ေခ်ာင္းထဲသို႔ ျပန္ တက္ေသာ ေရာဂါGastrooesophageal reflux disease (GERD) 
နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္ ေရာဂါကို
 ျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

-ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ထိခိုက္ေစေသာ အရာမ်ား။ ။ အဆုတ္ကို ထိခုိက္ေစျပီး နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္ ေရာဂါကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမွာ ေဆးလိပ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အျခားေသာ မ်ိဳးရိုးဗီဇကဲ့သို႔ေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားလည္း ရွိပါေသးသည္။ အျခားေသာ အဆုတ္ကို ထိခိုက္ေစႏုိင္ေသာ အရာမ်ားမွာ ေဆးရြက္ၾကီးေသာက္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို တပါးသူထံမွ ရွဴရွိဳက္ရျခင္း၊ ေျပာင္းႏွင့္ ေဆးရွဴျခင္း၊ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္း၊ ႏွင့္ အလုပ္မွရေသာ ဖုန္၊ မီးခိုးေငြ႕ႏွင့္ အျခားေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား ပါ၀င္သည္။

 -Alpha 1 antitrypsin မရွိျခင္း။ ။ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္ေသာ လူမ်ားထဲမွ တစ္ရာခိုင္နွုန္းသည္ မ်ိဳးရိုးလုိက္ေသာ ေရာဂါျဖစ္ေသာ အဆုတ္ကို ကာကြယ္သည့္ alpha 1 antitrypsin ပရိုတင္းခ်ိဳ႕တဲ့ၾကသည္။ အဆုတ္ကို ထိခုိက္ျခင္းသည္ ေဆးလိပ္ေသာက္ေသာ လူၾကီးမ်ားတြင္ သာမကပဲ ေမြးကင္းစကေလးမ်ားႏွင့္ ကေလးၾကီးမ်ားတြင္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ Alpha 1 antitrypsin ခ်ိဳ႕တဲ့ေသာ ေရာဂါရွိေသာ လူမ်ားတြင္ ကုသမွဳသည္ အျခားေသာလူမ်ားႏွင့္ တူတူပင္ျဖစ္သ္ည။ 
ထို႔အျပင္ ခ်ိဳ႕တဲ့ေနေသာ ပရိုတင္းကို အစားထိုးေပးျခင္းျဖင့္
လည္း ကုသႏုိင္သည္။ 

အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းသည္ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ရေသာ အဓိက အေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ေသာသူႏွင့္ ကိုယ္တိုင္မေသာက္ေသာ္လည္း တျခားသူထံမွ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ရွဴရေသာသူ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေဆးလိပ္လံုး၀မေသာက္ေသာ သူမ်ားႏွင့္ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို လံုး၀မရွဴဖူးေသာလူမ်ားတြင္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာလူနာမ်ားတြင္ အေၾကာင္းရင္းကို ေသခ်ာစြာ မသိရေပ။ 

ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ား Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) ျဖစ္ႏုိင္ေျခကိုဘာေတြက ျမင့္တက္ေစသလဲ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို ပိုျဖစ္ႏုိင္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားတြင္ ေအာက္ပါတို႔ပါ၀င္သည္။ -ေသြးသားေတာ္စပ္ေသာ သူမ်ားတြင္ ရင္ၾကပ္ေရာဂါရွိျခင္း။ -အျခားေသာ ဓာတ္မတည့္သည့္ အေျခအေနမ်ားရွိျခင္း၊ 
ဥပမာ atopic dermatitis or allergic rhinitis (hay fever) -ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားျခင္း။ -ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း -သူတပါးထံမွ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ရွဴရွိဳက္ရျခင္း၊ –အျခားေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားႏွင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမွဳမ်ား ရွိျခင္း -အလုပ္မွ ဓာတုဓာတ္ေငြ႕မ်ား၊ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ ဆံပင္ျဖန္းေဆးမ်ား၊ ႏွင့္ ထုတ္ကုန္မ်ားမွ အေငြ႕မ်ား ရွဴရွိဳကိရျခင္း။ နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္ေသာ ေရာဂါ၏ ျဖစ္ပြားႏုိင္ေခ်မ်ားေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ -ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ရွဴရွိဳက္ရျခင္း။ ။ 
အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သည့္ အခ်ိန္ၾကာလာေလေလ၊ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် မ်ားေလေလျဖစ္သည္။ မည္သည့္နည္းျဖင့္ ေသာက္ျခင္းျဖစ္ေစ ေဆးလိပ္ေငြ႕သည္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ကို မ်ားေစသည္။ -ေဆးလိပ္ေသာက္ျပီး ရင္ၾကပ္ေရာဂါရွိသူ။ ။ရင္ၾကပ္ေရာဂါ ရွိျခင္း၊ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရမ္းျခင္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းမ်ား စုေပါင္းလ်င္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္ ေရာဂါကို ပို၍ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မ်ားေစသည္။ 

-အလုပ္မွ ဖုန္ႏွင့္ ဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ရျခင္း။ –အသက္အရြယ္။ ။ နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည္ ့ေရာဂါသည္ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ျဖစ္ပြားသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ လူမ်ားတြင္ ေရာဂါလကၡဏာစတင္ျပခ်ိန္သည္ အသက္ ၄၀ ခန္႔ေလာက္တြင္ျဖစ္သည္။

 -မ်ိဳးရိုးဗီဇ။ ။ မ်ိဳးရိုးဗီဇေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အဆုတ္ကို ကာကြယ္သည့္ ပရိုတင္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ Alpha 1 antitrypsin ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းသည္ လည္း အဆုတ္ေရာဂါ၏ ျဖစ္ပြားေစေသာ အေၾကာင္းရင္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အျခားေသာ မ်ိဳးရိုးလိုက္ေသာ ေရာဂါမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ အဆုတ္ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားသည္ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။ -ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း။ -အျခားသူထံမွ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ရွဴရွိဳက္ရျခင္း။ 

-Radon ဓာတ္ေငြ႕ရွဴရွိဳက္မိျခင္း၊ Radon ဓာတ္ေငြ႕သည္ ေျမၾကီး၊ ေက်ာက္ေဆာင္ႏွင့္ ေရထဲမွ ယူေရနီယမ္မ်ားျပိဳကြဲသည့္ အခါ၊ ထြက္လာျပီး သင္အသက္ရွဴသည့္အခါ ပါသြားတတ္သည္။ 
Radon ကို စစ္ေဆးေသာ ကိရိယာကို အိမ္ေဆာက္ ပစၥည္းဆုိင္မ်ားတြင္ ၀ယ္ရႏုိင္သည္။ တိုင္းတာၾကည့္ျပီး ပမာဏမ်ားေနလ်င္ ကုသမွဳ ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။
 -ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း (asbestos and other carcinogens, arsenic, chromium and nickel)

 -အဆုတ္ကင္ဆာ မ်ိဳရိုးရွိျခင္း။ ေရာဂါအေျဖရွာျခင္းႏွင့္ ကုသမႈ ယခုေဖာ္ျပထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေဆးပညာအၾကံေပးမႈေနရာတြင္ အစားထိုးရန္မသင့္ေတာ္ပါ။ ပိုမိုေသာအခ်က္အလက္မ်ားရရွိရန္အတြက္ 
ဆရာ၀န္ႏွင့္ အျမဲတမ္းတုိင္ပင္ပါ။ 
 Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) ကို ဘယ္လိုအတည္ျပဳပါသလဲ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို သိရွိႏုိင္ရန္အတြက္ ဆရာ၀န္သည္ သင့္ကို ေရာဂါလကၡဏာမ်ားႏွင့္ သင္၏ က်န္းမာေရးရာဇ၀င္ကို ေမးျမန္းျပီး ကိုယ္ကာယစစ္ေဆးျခင္း ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မည္။ ေရာဂါကိုသိရွိႏိုင္ရန္ ဆရာ၀န္မွ ေအာက္ပါစစ္ေဆးခ်က္မ်ားကို ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မည္။ 

-Spirometry။ ။ ဆရာ၀န္သည္ Spirometer ဟုေခၚေသာ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာစက္တစ္မ်ိဳးကို အသံုးျပဳျပီး သင္ မည္မွ် ေလကိုရွဴသြင္း ရွဴထုတ္ႏုိင္သည္ကို တိုင္းတာႏုိင္သည္။ ဆရာ၀န္မွေဆးေပးျပီးေနာက္ သင့္ရလဒ္မ်ား တိုးတက္လာသည္ကိုသိႏိုင္ရန္ ထပ္မံစစ္ေဆးႏုိင္ပါသည္။  

-Bronchoprovocation။ ။အဆုတ္၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို စစ္ေဆးရန္ Spirometry ကို အသံုးျပဳျပီး အဆုတ္ကို ဖိအားေပး၍တိုင္းတာသည္။ ၎သည္ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ေနစဥ္ သို႔မဟုတ္ ေလအမ်ားၾကီး ရွဴသြင္းျပီးသည့္ေနာက္တြင္ တိုင္းတာႏုိင္သည္။ 
-Chest Xray သို႔မဟုတ္ EKG (electrocardiogram)။ ။ ထိုစစ္ေဆးခ်က္မ်ားသည္ အျခားေသာ ေရာဂါ သို႔မဟုတ္ အရာ၀တၴဳ တစ္ခုခု ေၾကာင့္ လကၡဏာမ်ားေပၚႏုိင္သည့္အတြက္ စစ္ေဆးၾကည့္ရန္ျဖစ္သည္။ 

–အျခားေသာ စစ္ေဆးမွဳမ်ား။ ။ 
ဆရာ၀န္မွ အျခားေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားသည္လည္း ဤေရာဂါ လကၡဏာမ်ားကို ျဖစ္ေစႏုိင္သည့္အတြက္ အျခားေသာစစ္ေဆးခ်က္မ်ားကို ျပဳလုပ္လုိျခင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ ထိုစစ္ေဆးမွဳမ်ားတြင္ အစာအိမ္မွ အက္ဆစ္ဓာတ္မ်ား အေပၚသို႔ျပန္တက္ျခင္း၊ အသံၾကိဳးျပသနာမ်ားႏွင့္ အိပ္သညိ့အခါ အသက္ရွဴမ၀ျခင္းတို႔ကိုစစ္ေဆးျခင္းျဖစ္သည္။ 
နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္
 ေရာဂါကို စစ္ေဆးျခင္း။ 

သင့္ဆရာ၀န္မွ ဤေရာဂါရွိေၾကာင္း သိရွိရန္ ေအာက္ပါတို႔ကို စစ္ေဆးႏုိင္သည္။ -ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ေမးျမန္းျခင္း။ -က်န္းမာေရးရာဇ၀င္၊ မိသားစုရာဇ၀င္ ကို ေမးျမန္းျခင္း။ 
-ေရာဂါကို ျဖစ္ေစေသာ အျခားေသာအေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ေမးျမန္းျခင္း၊ (ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္း ႏွင့္ အျခားေသာဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း၊ စသည္ျဖင့္) -ကိုယ္ကာယစစ္ေဆးမွဳျပဳလုပ္သည့္အခါ နားၾကပ္ျဖင့္ အသက္ရွဴသည့္အခါ ၾကားရသည့္ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ 
အသံမ်ားကို နားေထာင္ျခင္း။ အဓိက စစ္ေဆးသည္မွာ 
Spirometry ျဖစ္သည္။ ၎ကို ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ အသက္ကိုျပင္းျပင္းရွဴရန္လုိအပ္ျပီး Spirometer ႏွင့္ ဆက္ထားေသာျပြန္တစ္ခုထဲသို႔မွဳတ္ထုတ္ရမည္။
ဤစစ္ေဆးမွဳ ျဖင့္ သင္မည္မွ် ေလရွဴသြင္း၊ ရွဴထုတ္ႏုိင္သည္ကိုတုိင္းတာႏုိင္သည္။ အျခားေသာ စစ္ေဆးခ်က္မ်ားတြင္ ေအာက္ပါတို႔ပါ၀င္သည္။ 

-Chest Xray or chest computed tomography (CT scan)။ ရင္ေခါင္းဓာတ္မွန္ သို႔မဟုတ္ ကြန္ျပဴတာဓာတ္မွန္ရိုက္ကူးျခင္း။ ထိုသို႔ စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ ႏွလံုးႏွင့္ အဆုတ္ကို ဓာတ္ပံုျဖင့္ေတြ႕ရႏုိင္သည္။ ထိုပံုရိပ္မ်ားသည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ပိတ္သည့္ေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ားကို ျပႏုိင္သည္။ အျခားေသာအေျခအေနမ်ားျဖစ္သည့္ ႏွလံုးေရာဂါကိုလည္း ျပႏုိင္သည္။ -ေသြးေၾကာထဲမွ ဓတ္ေငြ႕ပါ၀င္မွဳကို စစ္ေဆးျခင္း။ ။ ေသြးစစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ႏွင့္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပမာဏကို တိုင္းတာႏိုင္သည္။ ၎သည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္ေရာဂါ၏ ျပင္းထန္မွဳကိုသိရွိႏုိင္ျပီး၊ ေအာက္ဆီဂ်င္လိုအပ္ေနသည္ကိုလည္း သိရွိႏုိင္သည္။ အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါကို စစ္ေဆးျခင္း။ အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးရန္ ေအာက္ပါစစ္ေဆးခ်က္မ်ားကို အသံုးျပဳရသည္။ 

-Chest Xray။ ။ ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္ျဖင့္ အဆုတ္တြင္ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ၾကီးထြားမွဳမ်ားကိုသိႏုိင္သည္။ 
Computerized tomography scans။ ။ ကြန္ျပဴတာဓာတ္မွန္သည္ပို၍အသံုးတည့့္ျပီးကင္ဆာကို အျခားသို႔မပ်ံႏွံ႕မီ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိႏုိင္သည္။ -ေခ်ာင္းဆုိးသည့္အခါပါလာေသာ အခၽြဲမ်ားတြင္ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ရွိမရွိစစ္ေဆးႏုိင္သည္။ -ပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းမွ တဆင့္ အဆုတ္ထဲသို႔ မွန္ေျပာင္းထည့္ျပီးၾကည့္ႏုိင္သည္။ အသားစ စစ္ေဆးရန္ အတြက္လည္း ယူႏုိင္သည္။ -အပ္ျဖင့္ အဆုတ္ထဲသို႔ ထိုးသြင္းျပီးအသားစ သို႔မဟုတအရည္ကို နမူနာအျဖစ္ယူႏုိင္သည္။ -ရင္ဘတ္မွခြဲစိတ္ျပီးလည္း အဆုတ္မွအသားစကို ယူႏုိင္သည္။ 
Lung Disease (အဆုတ္ေရာဂါ) ကို ဘယ္္လိုကုသပါသလဲ
 • ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို ကုသျခင္း။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါသည္နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္ျပီး၊
 ေဆးေသာက္ျခင္းျဖင့္ သက္သာႏုိင္ေသာ္လည္း ကုသေပ်ာက္ကင္းရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ ေရာဂါလကၡဏာ
သက္သာေစရန္ ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားသည့္အတိုင္းလိုက္နာျပီး ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။ သက္သာေစေသာေဆးမ်ားသံုးျပီး၊ ရင္ၾကပ္ေရာကို ပိုဆိုးေစမည့္ အရာမ်ားကို မျပဳလုပ္သင့္ပါ။ 

-ရင္ၾကပ္ေရာဂါအတြက္ ေအာက္ပါတို႕ကို လုပ္ေဆာင္ႏုိင္သည္။ -သင္ေသာက္သည့္ ေဆးကို သိထားသင့္သည္။ 
-ေဆးကို မည္သည့္အခ်ိန္ေသာက္မည္ကို သိထားသင့္သည္။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါသည္ မည္သည့္ အခ်ိန္တင္ သတိထားေစာင့္ၾကည့္ရမည္ကိုလည္းသိထားသင့္သည္။ -ပိုဆိုးေစမည့္ အခ်က္မ်ားကိုေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။ 
-ဆရာ၀န္ကို မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ေခၚရမည္၊ 
မည္သည့္ အခ်ိန္တြင္ဳ အေရးေပၚအခန္းသို႔သြားသင့္သည္။ ဆိုသည္မ်ားကို သိရွိထားရမည္။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါ၏ေဆးမ်ားသည္ အသက္ရွဴလမး္ေၾကာင္းမ်ားကိုဖြင့္ေပးျခင္းျဖင့္ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကိုေပ်ာက္ေအာ္ လုပ္သည္။ ေရတာရွည္ျဖစ္ေသာလူနာမ်ားတြင္ေဆးကို ေန႔စဥ္ေသာက္ရသည္။ ၎သည္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားျဖစ္ေပၚမွဳကိုလည္းတားသည္။ လကၡဏာမ်ားသည္ ျဖစ္လ်ွင္ ရုတ္တရက္ျမန္ဆန္စြာမသက္သာႏိုင္ေပ။ 
အသံုးျပဳေသာေဆးမ်ားတြင္ ေအာက္ပါတို႕ ပါ၀င္သည္။ -Corticosteroid ရွဴေဆးသည္ နာတာရွည္ လူနာမ်ားအတြက္ျဖစ္သည္။ ေလလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရမ္းမွဳကို သက္သာေစသည္။ -Long acting beta 2agonists သည္လည္း corticosteroid ႏွင့္တြဲျပီးေပးေသာရွဴေဆးျဖစ္သည္။ 

-Leukotriene modifiers သည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းတြင္ ေရာင္ရမ္းမွုကို သက္သာေစေသာ ေသာက္ေဆးျဖစ္သည္။ -Cromolyn and nedocromil သည္ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို 
ပိုဆိုးေစေသာ အရာမ်ားကို တံု႔ျပန္မွဳကို လံွဳ႕ေဆာ္သည္။
-Theophylline သည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကို ပြင့္ေစေသာ ေဆးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ လ်င္ျမန္စြာ သက္သာေစေသာ ေဆးမ်ားကို လိုအပ္ေသာအခါမွသာ အသံုျပဳသည္။ 

၎တို႔တြင္ short acting beta2 agonists and short acting bronchodilators မ်ားပါ၀င္သည္။ လ်င္ျမန္စြာသက္သာေစေသာ ေဆးမ်ားသည္ မိနစ္ပိုင္းႏွင့္ပင္ လကၡဏာမ်ားကို သက္သာေစႏုိင္သည္။ ၎တို႔သည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း တ၀ုိက္ရွိ ၾကြက္သားမ်ားကို ေျပေလ်ာ့ေစျခင္းျဖင့္ သက္သာေစသည္။

 ၎တို႔ကို ရင္ၾကပ္ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ဆိုးလာသည့္အခါ တားဆီးႏုိင္ရန္ အသံုးျပဳသည္။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစေသာအရာမ်ားကို ေရွာင္ပါ။ ဓာတ္မတည့္သည့္
အရာမ်ားကို ေရွာင္ပါ။ သင့္ဆရာ၀န္ကို ဓာတ္မတည့္သ့္ ေဆးမ်ားရွိလ်င္ ေျပာျပထားပါ။ နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမး္ေၾကာင္းပိတ္သည့္ေရာဂါကို ကုသျခင္း အဆုတ္ကိုပ်က္စီးေစျပီးလ်ွင္ ျပန္ျပင္၍မရႏုိင္ေပ။ 

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကို ေရွာင္ျခင္း
အားျဖင့္ ေရာဂါတိုးတက္မွဳကို ေႏွးေကြးေစႏုိင္သည္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ေငြ႕၊ ဖုန္ေငြ႕၊ မီးခိုးေငြ႕ ႏွင့္ အျခားေသာ အိမ္ႏွင့္ အလုပ္တြင္ ထိေတြ႕ေစႏုိင္ေသာ မတည့္သည့္ အန႔ံမ်ားကို ေရွာင္ပါ။ အျပင္ဘက္တြင္ ေတြ႕ၾကံဳႏုိင္ေသာ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္းမ်ားကိုလည္း ေရွာင္ပါ။ ေဆးကုသျခင္းျဖင့္ လကၡဏာမ်ားကို သက္သာေစႏုိင္သည္။ 

အသံုးမ်ားေသာ ေဆး၀ါးမ်ားမွာ -အသက္ရွဴလမး္ေၾကာင္းကို ပြင့္ေစေသာ ေဆးမ်ား -အဆုတ္ေရာင္ရမ္းျခင္းကို သက္သာေစေသာ ရွဴေဆးမ်ား -အဆုတ္တြင္ ေရာဂါပိုး၀င္ျခင္းကို သက္သာေစရန္သံုးေသာ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္ လူနာမ်ားကို ေအာက္ပါေဆးမ်ားေပးႏုိင္သည္။ 
-တုပ္ေကြးေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး -နမိုးနီးယားကာကြယ္ေဆး 

-အဆုတ္ျပန္လည္က်န္းမာလာေစေသာ ကုသနည္းမ်ား။ ။ 
နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္သည့္ ေရာဂါရွိသူမ်ားသည္ ကိုယ္ကာယအျပင္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာလည္း ကုသရန္လိုအပ္သည္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ ေရာဂါကို သက္သာေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား၊ အာဟာရ အၾကံဥာဏ္မ်ား၊ ႏွင့္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးႏုိင္သည္။ -ေအာက္ဆီဂ်င္ေပးျခင္း၊ လူနာကို ပိုက္ သို႔မဟုတ္၊ 
မ်က္ႏွာအုပ္သည့္ ကိရိယာျဖင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ေပးႏိုင္သည္။ 

-ခြဲစိတ္ကုသျခင္း။ ။ 

တခါတရံတြင္ ခြဲစိတ္ျခင္းအားျဖင့္ လူနာကို သက္သာေစႏုိင္သည္။ အဆုတ္ကို အစားထိုးကုသျခင္းလည္း ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။ အဆုတ္ကင္ဆာကို ကုသျခင္း တခါတရံတြင္ အဆုတ္ကင္ဆာကုသမွဳမ်ားသည္ အဆုတ္ကင္ဆာကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏုိင္သည္။ အျခားေသာ အခ်ိန္တြင္ ကုသမွဳမ်ားသည္ ကင္ဆာေရာဂါကို ထပ္၍မပ်ံ႕ႏွံ႕ ေစရန္ႏွင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား သက္သာေစရန္ျဖစ္သည္။ သင့္အတြက္ ကုသမွဳသည္ ေအာက္ပါတို႕ေပၚတြင္ မူတည္သည္။ 
-အဆုတ္ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစား -ကင္ဆာသည္ ဘယ္ေနရာတြင္ျဖစ္ျပီး အျခားခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနသည့္အေျခအေန 

-သင့္အသက္အရြယ္ႏွင့္ က်န္းမာေရးအေျခအေန သင့္ဆရာ၀န္သည္ ကုသမွဳကိ ုတစ္မ်ိဳးတည္းျဖစ္ေစ၊ ကုသမႈမ်ားေပါင္း၍ ျဖစ္ေစ ေပးႏုိင္သည္။ -ခြဲစိတ္ကုသျခင္းသည္ အဆုတ္၏ ကင္ဆာရွိေသာ အစိတ္အပိုင္းကို ဖယ္ထုတ္ပစ္ရန္ျဖစ္သည္။ အဆုတ္၏ တစိတ္တပိုင္းျဖစ္ေစ၊ အားလံုးကို ျဖစ္ေစထုတ္ပစ္ရန္လုိအပ္သည္။ -ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ကုသမႈသည္ ကင္ဆာအဖု
အက်ိတ္ကို ဓာတ္ေရာင္ျခည္ထိေတြ႕ေစျပီး ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားေသေစရန္ျဖစ္သည္။ နာက်င္မႈကို 
သက္သာေစျပီး လူနာကိုလည္း ခံစာရျခင္းမ်ား သက္သာေစသည္။

 -ဓာတုေဆး၀ါးမ်ားေပး၍ ကုသျခင္းသည္ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကို သတ္ႏုိင္သည္။ ေဆးမ်ားသည္ ေသြးေၾကာထဲမွ ထိုးသြင္းျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေဆးလံုးအေနျဖင့္ လည္းေကာင္းရွိႏုိင္သည္။ ဘ၀ေနထိုင္နည္းေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ အိမ္တြင္းကုထံုးမ်ား ေအာက္ပါတို႔သည္ အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါကို သက္သာေစႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ အိမ္တြင္းကုထံုးမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ 

-ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ျဖတ္ပါ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္နည္းလမ္းမ်ားကို သင့္ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ပါ။ -အျခားသူထံမွ ေဆးလိပ္ေငြ႕မရေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။ -အိမ္ႏွင့္ အလုပ္ပတ္၀န္းက်င္တြင္ radon gas ပါ၀င္မႈကုိ စစ္ေဆးပါ။ -Asbestos ႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္းသည္ အဆုတ္ေရာဂါကို ျပင္းထန္ေစသည့္အတြက္ ေရွာင္ပါ။ အလုပ္တြင္ ထိေတြ႕မႈရွိေသာ လူမ်ားသည္ လံုျခံဳေရးအတြက္ မည္သို႔လုပ္ရမည္ကို သင္တန္းမ်ားရရွိထားသင့္ျပီး၊ ပံုမွန္စစ္ေဆးမႈမ်ားလုပ္သင့္သည္။ 

-ဖုန္၊ ႏွင့္ အျခားေသာ ဓာတုဓာတ္ေငြ႕မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕မႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ မေရွာင္ႏုိင္လ်င္ ကာကြယ္ေရးပစၥည္းမ်ားကို ၀တ္ဆင္ပါ။ -က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အာဟာရကို စားေသာက္ပါ။ -အသက္ရွဴသည့္ ေလဖိအားတုိင္းတာျခင္းကို စစ္ေဆးရန္ လုိမလို သင့္ဆရာ၀န္ကို ေမးျမန္းပါ။ -တုပ္ေကြးႏွင့္နမိုးနီးယားေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ ကာကြယ္ေဆးထိုးပါ။ -ေခ်ာင္းဆိုးၾကာရွည္ေနလ်င္၊ အသက္ရွဴရခက္ေနလ်င္၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္လ်င္ 
သင့္ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသေဆြးေႏြးပါ။ 
Hello Health Group